TBMM’de yasalaÅŸan Ä°nternet GazeteciliÄŸi ve sosyal medya düzenlemesinin detayları…
ANKARA (Ä°GFA) – “Dezenformasyonla mücadele düzenlemesi” olarak bilinen Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaÅŸtı.
Kanuna göre, yasal zemine kavuÅŸturulmaları için internet haber siteleri ile basın kartına iliÅŸkin konular, Basın Kanunu’nun kapsamına alınarak radyo, televizyon, kamu kurum ve kuruluÅŸlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeli, basın kartı düzenlenmesi bakımından süreli yayın çalışanları gibi deÄŸerlendirilecek.
Basın Kanunu’nun amaçları arasına basın kartına iliÅŸkin usul ve esasları belirlemek de eklenecek. Basın kartı talep eden medya mensupları ve enformasyon görevlileri, kanun kapsamına dahil edilecek.
Ä°nternet haber siteleri de süreli yayın tanımı kapsamına alınacak. Düzenlemede “internet haber sitesi”, “Ä°letiÅŸim BaÅŸkanı”, “Ä°letiÅŸim BaÅŸkanlığı”, “Basın Kartı Komisyonu”, “medya mensubu”, “enformasyon görevlisi” de tanımlanıyor.
Ä°nternet haber sitelerinde faaliyet gösterdiÄŸi iÅŸ yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletiÅŸim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer saÄŸlayıcısının adı ve adresi kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doÄŸrudan ulaÅŸabileceÄŸi ÅŸekilde ve “iletiÅŸim” baÅŸlığı altında bulundurulacak.
İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilecek.
Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.
Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin hükme uymaması halinde Cumhuriyet Başsavcılığı 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin 2 hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda Cumhuriyet Başsavcılığı internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme en geç 2 hafta içinde kararını verecek.
Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun veya ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına engel olmayacak.
İnternet haber sitesinde yayımlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış şekilde 2 yıl süre ile muhafaza edilecek.
Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu işlemlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunlu olacak.
İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta süreyle yayımlanacak.
Basılmış eserler veya internet haber siteleri yoluyla işlenen veya bu kanunda öngörülen diğer suçlarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme şartı olarak, günlük süreli yayınlar ve internet haber siteleri yönünden 4 ay, diğer basılmış eserler yönünden 6 ay içinde açılması zorunlu olacak. Bu süreler basılmış eserlerin Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ilişkin suç ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.
Kanunla basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri de belirlendi. Buna göre, basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek.
Basın kartı türleri şöyle:
– Göreve baÄŸlı basın kartı: Bir medya kuruluÅŸuna baÄŸlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,
– Süreli basın kartı: Görev alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Geçici basın kartı: Görev alanı Türkiye’yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye’ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Serbest basın kartı: Geçici bir süreyle çalışmayan veya yurt dışında serbest gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Sürekli basın kartı: En az 18 yıl mesleki hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür boyu verilen basın kartını ifade edecek.
Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluÅŸlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, süreli yayınların sahiplerine veya tüzel kiÅŸi temsilcileri ile radyo ve televizyonların yönetim kurulu baÅŸkanlarına, medya kuruluÅŸları adına hareket eden ve görev alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile görev alanı Türkiye’yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye’ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluÅŸlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında serbest gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluÅŸlarında ve kamu kurum ve kuruluÅŸlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeline, medya alanında faaliyet göstermeleri ÅŸartıyla sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduÄŸu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.
Basın kartı talep edenlerin başvuruda bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmiş olması, en az lise veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması şartı aranacak.
Ayrıca basın kartı talep edenlerin baÅŸvuruda bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiÅŸ olsa bile; kasten iÅŸlenen bir suçtan dolayı 5 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da ÅŸantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç uydurma, müstehcenlik, fuhuÅŸ, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı deÄŸerlerini aklama suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin iÅŸleyiÅŸine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar, casusluk suçları ve terör suçlarından hüküm giymemiÅŸ olması gerekiyor.
Kart talep edenlerde, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine uygun sözleşme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması şartı da aranacak.
Basın kartı talep eden süreli yayın sahipleri veya tüzel kiÅŸi temsilcileri ile radyo ve televizyonların yönetim kurulu baÅŸkanlarında, kamu kurum ve kuruluÅŸlarında basın kartı alabilecek çalışanlarda ve yabancı basın-yayın kuruluÅŸlarında çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından basın kartı talep edenlerde “Basın MesleÄŸinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine uygun sözleÅŸme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında iÅŸten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması” ÅŸartları aranmayacak.
Sürekli ve serbest basın kartı talep edenler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) aracılığıyla göreve baÄŸlı basın kartı talep edenlerde ise “Basın MesleÄŸinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine uygun sözleÅŸme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında iÅŸten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması” ÅŸartı aranmayacak.
Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya kuruluÅŸu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Uluslararası Ä°ÅŸgücü Kanunu uyarınca çalışma izinlerinin olması, baÄŸlı bulundukları kuruluÅŸun idare merkezinin bulunduÄŸu ülkenin Türkiye’deki büyükelçilik, elçilik veya konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık esası da gözetilerek BaÅŸkanlıkça basın kartı verilebilecek.
Basın Kartı Komisyonu 19 üyeden oluşacak. Komisyonda, Başkanlığı temsilen 3 üyenin yanı sıra işçi sendikası şeklinde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek 2 üye ile iletişim fakültesi dekanları veya basın kartı sahibi gazeteciler arasından Başkanlıkça belirlenecek 3 üye de yer alacak. Üyelerin görev süresi 2 yıl olacak. Süresi dolan üyeler yeniden seçilebilecek.
Komisyon; başvuru sahibinin niteliklerini, mesleki çalışmalarını, eserlerini, ödüllerini değerlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek.
Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiÄŸinin anlaşılması halinde basın kartı, Ä°letiÅŸim BaÅŸkanlığınca iptal edilecek.
Basın kartı sahibinin, basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde Basın Kartı Komisyonu kararıyla basın kartı iptal edilecek.
Basın kartı sahibinin gereken niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması nedeniyle İletişim Başkanlığınca basın kartının iptali halinde kartın iade edildiği tarihten itibaren 1 yıl geçmedikçe yeniden basın kartı verilmeyecek.
Belirtilen süreler, iptal edilen basın kartının iade edildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacak.
Adli sicil kaydında basın kartı verilmesine engel bir suçtan mahkumiyeti bulunan kişilere, bu mahkumiyetler adli sicil kaydından silinmedikçe veya yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyecek.
İletişim Başkanlığınca düzenlenecek basın kartlarının şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar, kontenjanlar, Basın Kartı Komisyonunun belirlenmesi, çalışma ve karar alma usulleri, başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgeler İletişim Başkanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet gösteren internet haber siteleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda olacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce usulünce verilmiş olan basın kartları, gerekli şartları taşımaları kaydıyla geçerliliğini korumaya devam edecek.
Yasayla 36 kiÅŸiden oluÅŸan Basın Ä°lan Kurumu Genel Kuruluna, resmi ilan yayımlayacak internet haber sitelerinden 2, CumhurbaÅŸkanı’nca belirlenecek 2, radyo, televizyon ve internet siteleriyle ilgili iÅŸlemler gerçekleÅŸtiren BTK ile RTÃœK’ten 2 temsilci eklenecek. Genel Kurul üye sayısı 42’ye çıkacak.
Kurumun ülke genelinde görevli olmasıyla tüm Anadolu gazetelerinin kayıtları Basın Ä°lan Kurumunda tutulduÄŸundan, Anadolu gazete sahipleri temsilcileri seçimi Ä°letiÅŸim BaÅŸkanlığı yerine Basın Ä°lan Kurumu Genel Müdürlüğü’nce düzenlenecek.
Anadolu gazete sahiplerinin Genel Kurula katılacak temsilcileri, resmi ilan yayımlayan Anadolu gazete sahiplerinin ya da bu gazetelerin ayrı ayrı gösterecekleri temsilcilerinin Genel Müdürlüğün çağrısı üzerine katılacakları toplantıda farklı coğrafi bölgelerden olmak üzere seçilecek. Yeni üyeler belirlenene kadar mevcut üyelerin görevleri devam edecek.
Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, her ayın sonunda resmi ilan ve reklam verilebilecek olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi, kurumun internet siteleri üzerinden duyuracak.
İnternet haber sitelerinde yayımlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esasları da belirlenecek. Böylece internet haber sitelerinde resmi ilan ve reklamların Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayımlanabilmesine imkan sağlanacak.
Basın Ä°lan Kurumu aracılığıyla yayımlanan ilanların kopyalanması veya ticari faaliyete konu edilmesi durumlarına dair usul ve esasların tespit edilmesi için Genel Kurula yetki veriliyor, kamuya ait ilanlara vatandaÅŸların tek merkezden kolayca ulaÅŸabilmesi ve Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’na hukuki statü kazandırılıyor.
Buna göre, Resmi Gazete’de yayımlananlar hariç olmak üzere Kanun, CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesi ve yönetmelikler uyarınca yayımlatılması mecburi olan resmi ilanlar ile daire ve teÅŸekküller, kanun veya CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesiyle kurulan sair müesseseler veya bunların iÅŸtiraklerinin internet haber sitelerinde yayımlatacakları ilan ve reklamlar ancak Basın Ä°lan Kurumu aracılığı ile yayımlanacak.
Kurum aracılığıyla yayımlanan ilan ve reklamların, kopyalanması, yayımlanması, yayımlattırılması ve ticari faaliyete konu edilmesi Kurumun vereceği izne bağlı olacak.
CumhurbaÅŸkanlığına baÄŸlı kurum ve kuruluÅŸlar ile Bakanlıklar, baÄŸlı, ilgili veya iliÅŸkili kurum ve kuruluÅŸlar, diÄŸer kurum ve kuruluÅŸların kendi internet sitesinde yayını zorunlu olan ilanlarının ayrıca Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’nda yayımlatılması zorunlu olacak. Bu ilanların Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’ndaki yayınından ücret alınmayacak.
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayımlatılması görevi Basın İlan Kurumuna verildiğinden, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyideler internet haber sitelerine de uygulanacak.
Müeyyide uygulanan gazete, dergi ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercisi konusunda tereddütlerin giderilmesi amacıyla başvurulacak mahkeme yeri, Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki asliye hukuk hakimliği olarak değiştirilecek, 15 gün olan mahkemenin karar verme süresi kaldırılarak konuya ilişkin basit yargılama usulü getirilecek.
Yönetim Kurulu kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki asliye hukuk hakimliğine itiraz edilebilecek.
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayımlayacakların sorumluluklarına da kanunda yer veriliyor.
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayımlayacakların taşıması gereken vasıflar ve yerine getirmesi gereken sorumluluklar ile yayına ilişkin usul ve esaslar kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Basın İlan Kurumu Genel Kurulunca 6 ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki taşınır, taşınmaz satışlarının gazete yoluyla ilan edilip edilemeyeceğinin takdir yetkisi icra memurluklarının tasarrufuna bırakılacak. İcra memurlarınca ifa edilen bu yetkiden kaynaklanan uygulamalardaki farklılıkların giderilmesi, bu ilanların internet haber sitelerinde de yayımlatılması amaçlanıyor.
Elektronik satış portalı ve Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’nda yapılacak ilan, artırmanın bitimine kadar eriÅŸime açık tutulacak.
Toplam muhammen bedeli 500 bin liraya kadar olan satışlar için gazete veya internet haber sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına, icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar verilecek ancak toplam muhammen bedeli 500 bin liranın üzerinde ve 2 milyon liranın altında olanlar, satışın yapılacağı yerde yayımlanan resmi ilan yayımlama hakkını haiz bir yerel gazete veya bir internet haber sitesinde ilan edilecek.
Satışın yapılacağı yerde resmi ilan yayımlama hakkını haiz yerel gazete veya internet haber sitesi yönetimi bulunmaması halinde ilan, icra dairesinin belirleyeceği aynı il mülki sınırları içerisinde bulunan başka bir yayın yerinde resmi ilan yayımlama hakkını haiz bir yerel gazete veya bir internet haber sitesi aracılığıyla duyurulacak.
Toplam muhammen bedeli 2 milyon lira ve üzerinde olanlar ise bir internet haber sitesinde veya yurt genelinde dağıtılıp satışa sunulan ve ilan talebi tarihinde günlük fiili satışı 50 bin adedin üzerinde olan resmi ilan yayımlama hakkını haiz bir gazetede yayımlatılacak.
Gazete veya internet haber sitesinde yayımlanacak ilanlar eÅŸ zamanlı olarak Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’nda da duyurulacak.
Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’nda yayımlanacak ilanlardan ücret alınmayacak.
Parasal limitler bir önceki yılın aralık ayındaki yıllık üretici fiyat endeksi esas alınarak Adalet Bakanlığı tarafından güncellenecek ve her yıl 1 Åžubat’tan geçerli olmak üzere aynı tarihe kadar Resmi Gazete’de ilan edilecek. Sözü edilen parasal limitler olaÄŸanüstü hallerde yine Adalet Bakanlığının teklifi üzerine CumhurbaÅŸkanı kararı ile güncellenebilecek.
Gazetede, internet haber sitesinde, elektronik satış portalında veya Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’nda ilanı yapılan metindeki hatalar, ihale tarihi deÄŸiÅŸtirilmeksizin sadece elektronik satış portalında ilanen düzeltilecek.
Basın Kanunu’nun “Cezai ve Hukuki Sorumluluklar” ile ilgili düzenlemeleri içeren bölümlerine internet haber siteleri de eklenecek.
Halk arasında endiÅŸe, korku veya panik yaratmak saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliÄŸi, kamu düzeni ve genel saÄŸlığı ile ilgili gerçeÄŸe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elveriÅŸli ÅŸekilde alenen yayan kimse 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Failin, suçu gerçek kimliÄŸini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde iÅŸlemesi halinde söz konusu ceza yarı oranında artırılacak. “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilecek.
Erişim Sağlayıcıları Birliğinin görev alanı, erişimin engellenmesi kararları ile birlikte içeriğin çıkarılması kararlarının uygulanmasına yönelik diğer kanunlarda yer alan düzenlemeleri de kapsayacak şekilde yeniden belirleniyor. Birlik ile erişim sağlayıcılar arasında kararların bildirimi noktasında doğru ve hızlı bir şekilde veri akışının sağlanmasını teminen gerekli yazılım ve donanımın, erişim sağlayıcılar tarafından kurulması yükümlülüğü getiriliyor.
Erişim Sağlayıcıları Birliğine, kendisine gelen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine yönelik mahkeme kararlarını, elektronik posta yoluyla ilgili içerik veya yer sağlayıcılarına bildirme imkanı veriliyor.
İnternetin dağınık ve dinamik yapısı nedeniyle içerik veya yer sağlayıcının nerede bulunduğunun tespitinde yaşanan sorunların ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yetki tartışmasının giderilmesi ve katalog suçlarla daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yurt içi-yurt dışı ayrımı kaldırılıyor, Başkanın engelleme yetkisinde yeknesaklık sağlanıyor.
Milli İstihbarat Teşkilatının faaliyetleri ve personeline yönelik suç teşkil eden içerikler katalog suçlar kapsamına alınacak.
Hakim tarafından verilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda, ilgili kişi tarafından Birliğe müracaat edilmesi halinde mevcut karar bu adresler için de uygulanacak. Müracaatın, Birlik tarafından kabulüne karşı itiraz, kararı veren hakimliğe yapılacak. İnternet sitesindeki yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesi kararlarında bu fıkra hükmü uygulanmayacak.
Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Türkiye’den günlük eriÅŸimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal aÄŸ saÄŸlayıcının bulunduracağı temsilcinin gerçek kiÅŸi olması halinde bu kiÅŸi Türkiye’de ikamet eden Türk vatandaşı olacak.
Türkiye’den günlük eriÅŸimin 10 milyondan fazla olması halinde yurt dışı kaynaklı sosyal aÄŸ saÄŸlayıcı tarafından belirlenen gerçek veya tüzel kiÅŸi temsilci, sosyal aÄŸ saÄŸlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu olup bu temsilcinin tüzel kiÅŸi olması halinde doÄŸrudan sosyal aÄŸ saÄŸlayıcı tarafından sermaye ÅŸirketi ÅŸeklinde kurulan bir ÅŸube olması zorunlu olacak.
Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcıların BTK’ye sundukları raporlar; baÅŸlık etiketleri, öne çıkarılan veya eriÅŸimi azaltılan içeriklere iliÅŸkin algoritmalarına, reklam politikalarına ve ÅŸeffaflık politikalarına iliÅŸkin bilgileri de içerecek. Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcıları, kurum tarafından istenen bilgileri kuruma vermekle yükümlü tutulacak.
Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcı, kullanıcılarına eÅŸit ve tarafsız davranmakla yükümlü olup BTK’ye sunulacak raporda, bu hususa iliÅŸkin alınan tedbirlere de yer verilecek. Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcı, bu kanun kapsamındaki suçlara iliÅŸkin içerikler ile baÅŸlık etiketlerinin yayınlanmamasına iliÅŸkin kendi sistem, mekanizma ve algoritmasında BTK ile iÅŸ birliÄŸi halinde gerekli tedbirleri alacak, bu tedbirler, raporunda bulunacak.
Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılara öneriler sunarken hangi parametreleri kullandığına internet sitesinde açık, anlaşılır ve kolaylıkla ulaşılabilir şekilde yer verecek.
Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılara önerdiği içeriklere ilişkin tercihleri güncelleme ve kişisel verilerinin kullanılmasını sınırlandırma seçeneği sunma konusunda aldığı gerekli tedbirleri, raporunda sıralayacak. Sosyal ağ sağlayıcı, reklamlara ilişkin içerik, reklam veren, reklam süresi, hedef kitlesi, ulaşılan kişi veya grup sayısı gibi bilgilerin bulunduğu reklam kütüphanesi oluşturarak bunu internet sitesi üzerinden yayınlayacak.
Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) yer alan, çocukların cinsel istismarı, halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, devletin birliÄŸini ve ülke bütünlüğünü bozma, anayasal düzene ve bu düzenin iÅŸleyiÅŸine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarına konu internet içeriklerini oluÅŸturan veya yayan faillere ulaÅŸmak için gerekli olan bilgileri, soruÅŸturma aÅŸamasında cumhuriyet savcısı, kovuÅŸturma aÅŸamasında yargılamanın yürütüldüğü mahkemece talep edilmesi üzerine, ilgili sosyal aÄŸ saÄŸlayıcının Türkiye’deki temsilcisi, adli mercilere verecek.
Bu bilgiler, talep eden Cumhuriyet Başsavcılığı veya mahkemeye verilmezse ilgili cumhuriyet savcısınca, yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranında daraltılması talebiyle Ankara Sulh Ceza Hakimliğine başvurulabilecek.
Ä°nternet trafiÄŸi bant geniÅŸliÄŸinin daraltılması kararı verilmesi halinde, bu karar eriÅŸim saÄŸlayıcılara bildirilmek üzere BTK’ye gönderilecek. Kararın gereÄŸi, bildirimden itibaren derhal ve en geç 4 saat içinde eriÅŸim saÄŸlayıcıları tarafından yerine getirilecek. Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcının, yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde yaptırımlar kaldırılacak ve BTK’ye bildirilecek.
Sosyal ağ sağlayıcı, çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli tedbirleri alacak.
Ä°dari tedbirler saklı kalmak kaydıyla, BTK BaÅŸkanı tarafından verilen içeriÄŸin çıkarılması ve/veya eriÅŸimin engellenmesi kararının gereÄŸinin yerine getirilmemesi halinde, Türkiye’de ikamet eden vergi mükellefi gerçek ve tüzel kiÅŸilerin, ilgili yurt dışı kaynaklı sosyal aÄŸ saÄŸlayıcıya 6 aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına BTK BaÅŸkanı tarafından karar verilebilecek. Bu kapsamda yeni sözleÅŸme kurulamayacak ve buna iliÅŸkin para transferi yapılamayacak. Reklam yasağı kararı Resmi Gazete’de yayımlanacak.
BTK Başkanı, reklam yasağı kararının yanı sıra içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek. Hakim tarafından bu yönde verilen kararın ilgili sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesinden itibaren 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının sosyal ağ sağlayıcı tarafından yerine getirilmemesi halinde, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranına kadar daraltılması için BTK Başkanı tarafından sulh ceza hakimliğine başvurulabilecek.
Hakim tarafından verilen kararlar, eriÅŸim saÄŸlayıcılara bildirilmek üzere BTK’ye gönderilecek. Kararların gereÄŸi, bildirimden itibaren derhal ve en geç 4 saat içinde eriÅŸim saÄŸlayıcıları tarafından yerine getirilecek. Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcının, içeriÄŸin çıkarılması ve/veya eriÅŸimin engellenmesi kararının gereÄŸini yerine getirmesi ve BTK’ye bildirmesi halinde yalnızca internet trafiÄŸi bant geniÅŸliÄŸinin daraltılması tedbiri kaldırılacak.
BTK BaÅŸkanınca verilen idari para cezaları, yasal süresinde 1 yıl içinde birden fazla ödenmezse, BaÅŸkan tarafından yurt dışı kaynaklı sosyal aÄŸ saÄŸlayıcıya Türkiye’de ikamet eden vergi mükellefi gerçek ve tüzel kiÅŸilerin ilgili sosyal aÄŸ saÄŸlayıcısına 6 aya kadar yeni reklam vermesinin yasaklanmasına karar verilebilecek. Bu kapsamda verilen reklam yasağına aykırı davranan Türkiye’de ikamet eden vergi mükellefi gerçek ve tüzel kiÅŸilere 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası uygulanmasına BTK BaÅŸkanı karar verebilecek.
Sosyal ağ sağlayıcı, BTK tarafından yapılacak kullanıcı haklarına ilişkin düzenlemelere uyacak.
Sosyal aÄŸ saÄŸlayıcı, hesap verebilirlik ilkesine uygun ÅŸekilde hareket etmek, kanunun uygulanmasında ÅŸeffaflığı saÄŸlamak, kanunun uygulanmasına iliÅŸkin gerekli tüm bilgi ve belgeleri BTK tarafından istenildiÄŸi zaman BTK’ye vermekle yükümlü olacak.
Sosyal ağ sağlayıcı, başlık etiketleri ve öne çıkarılan içeriklerin uyarı yöntemiyle kaldırılması için BTK ile iş birliği içinde etkin bir başvuru mekanizması kuracak. Sosyal ağ sağlayıcı, başlık etiketleri veya öne çıkarılan içerikler aracılığıyla ortam sağladığı başkasına ait yayın yoluyla işlenen suçtan, kendisine hukuka aykırı içeriğin bildirilmiş ve buna rağmen içeriğin bildiriminden itibaren derhal ve en geç 4 saat içinde kaldırılmamış olması durumunda söz konusu içerikten doğrudan sorumlu olacak.
Sosyal ağ sağlayıcı, kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrenmesi ve gecikmesinde sakınca bulunması halinde, bu içeriği ve içeriği oluşturana ilişkin bilgileri yetkili kolluk birimleriyle paylaşacak.
BTK, sosyal ağ sağlayıcının bu kanuna uyumuna ilişkin olarak sosyal ağ sağlayıcıdan kurumsal yapı, bilişim sistemleri, algoritmalar, veri işleme mekanizmaları ve ticari tutumlar dahil her türlü açıklamayı talep edebilecek. Sosyal ağ sağlayıcı, BTK tarafından talep edilen bilgi ve belgeleri en geç 3 ay içinde verecek. BTK, sosyal ağ sağlayıcının kanuna uyumunu, sosyal ağ sağlayıcının bütün tesislerinde yerinde inceleyebilecek.
Sosyal ağ sağlayıcı, kamu güvenliğini ve kamu sağlığını etkileyen olağanüstü durumlara ilişkin kriz planı oluşturmakla ve kuruma bildirmekle yükümlü olacak.
BTK BaÅŸkanı, kanunda belirtilen yükümlülüklerini yerini getirmeyen sosyal aÄŸ saÄŸlayıcıya bir önceki takvim yılındaki küresel cirosunun yüzde 3’üne kadar idari para cezası verebilecek.
Elektronik HaberleÅŸme Kanunu’na, “ÅŸebekeler üstü hizmet” ve “ÅŸebekeler üstü hizmet saÄŸlayıcı” kavramları ekleniyor.
“Åžebekeler üstü hizmet”, internet eriÅŸimine sahip abone ve kullanıcılara, iÅŸletmecilerden veya saÄŸlanan internet hizmetinden bağımsız olarak kamuya açık bir yazılım vasıtası ile sunulan, sesli, yazılı, görsel iletiÅŸim kapsamındaki kiÅŸiler arası elektronik haberleÅŸme hizmetlerini; “ÅŸebekeler üstü hizmet saÄŸlayıcı” ise ÅŸebekeler üstü hizmet tanımı kapsamına giren hizmetleri sunan gerçek veya tüzel kiÅŸiyi ifade edecek.
BTK’ye, ÅŸebekeler üstü hizmetlere iliÅŸkin gerekli düzenlemeleri yapma ve ilgili tedbirleri alma konusunda yetki veriliyor. Åžebekeler üstü hizmet saÄŸlayıcılar, faaliyetlerini Türkiye’de kurdukları anonim ÅŸirket ya da limitet ÅŸirket statüsündeki tam yetkili temsilcileri vasıtası ile BTK tarafından yapılacak yetkilendirme çerçevesinde yürütecek.
Kanunda öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan şebekeler üstü hizmet sağlayıcılara 1 milyon liradan 30 milyon liraya kadar idari para cezası verilebilecek.
Ä°dari para cezasını süresinde ödemeyen ve Kurumca yapılacak bildirimden itibaren 6 ay içinde Kurum düzenlemelerinde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan ÅŸebekeler üstü hizmet saÄŸlayıcısının internet trafiÄŸi, bant geniÅŸliÄŸinin yüzde 95’ine kadar daraltılmasına veya ilgili uygulama veya internet sitesine eriÅŸimin engellenmesine Kurum tarafından karar verilebilecek.
NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Düzenlemenin resmi ilan ve reklam verilebilecek internet haber sitelerinin de Basın Ä°lan Kurumunun internet siteleri üzerinden kamuoyuna duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esaslarını düzenleyen maddesi, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyidelerin internet haber sitelerine de uygulanmasını düzenleyen maddesi, vatandaÅŸların icra, ihale, tebligat ve personel alanlarına iliÅŸkin ilanlara tek merkezden kolayca ulaÅŸabildiÄŸi Basın Ä°lan Kurumu Ä°lan Portalı’nda da ücretsiz yayın yapılmasını düzenleyen maddesi, ihalelerin internet haber sitesinde duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinin cezai ve hukuki sorumluluklarıyla ilgili düzenleme ve internet haber siteleri çalışanlarının Basın MesleÄŸinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamına alınmasını öngören maddesi 1 NÄ°SAN 2023’te, diÄŸer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
